مریم محمدی نژاد
فراوری بیولوژیک ضایعات محصولات کشاورزی از اهداف دفتر محیط زیست سازمان جهادکشاورزی استان هرمزگان است، در همین راستا قراردادی بین سازمان و شرکت نوین صنعت دشت سبز پیشرو جهت احداث کارگاه نمونه آموزشی تولید «ورمی کمپوست» با استفاده از ضایعات فضای سبز و ضایعات تر و همچنین محصولات کشاورزی منعقد گردیده است. این کارگاه با وسعت50 مترمربع از خردادماه 88 شروع به فعالیت کرده که شامل 4 کرت پرورش کرم ورمی کمپوست می باشد که در کرت های مختلف از ضایعات متفاوت برای تغذیه و پرورش انها استفاده می گردد. این کرم ها توسط شرکت طرف قرارداد تهیه شده و با استفاده از ضایعات مختلفی شامل؛ ضایعات فضای سبز، ضایعات نخل، کاغذهای باطله و … تغذیه می کنند و پس از گذشت شش ماه می توان کودهای تولیدشده را جداسازی خشک و بسته بندی نمود. در همین راستا در بهمن ماه سال گذشته کارگاه آموزشی یک روزه ای با حضور کارشناسان و کشاورزان در سالن اجتماعات سازمان برگزار گردید، همچنین در اسفندماه سال گذشته تعدادی از کشاورزان استان جهت بازدید از کارگاه ورمی کمپوست در کرمانشاه به آن استان سفر کردند. ورمی کمپوست
براي حفظ گياهان، نگهداري گلخانه‌ها، گسترش مزارع و درختان ميوه نيازمند مواد آلي مي‌باشيم. سال‌ها تلاش و مطالعه و پس از انجام مراحل تحقيقات و آزمايشات گوناگون مشخص شده باز هم قدرت لايزال پروردگار با خلقت موجودي ارزشمند بنام كرم خاكي توانسته يكي از عمده‌ترين نيازمندي‌هاي بستر گل و گياه يعني مواد آلي را با وجود فضولات اين جانور تأمين نمايد.
ورمي كمپوست حاصل فعاليت بيولوژيك نوعي كرم‌خاكي با نام علمي Eisenia fotida مي‌باشد اين جانور با تغذيه از موادآلي موجود در طبيعت آن را به كود آلي مغذي تبديل نموده به گونه‌اي كه در حال حاضر اين كود به عنوان يكي از غني‌ترين كودهاي آلي بيولوژيك شناخته شده در دنيا كاربرد
ورمي‌كمپوست در خواص فيزيكي، شيميايي و بيولوژيكي خاك تأثير بسزايي دارد. اين كود اصلاح‌كنندة خصوصيات فيزيكوشيميايي و بيولوژيكي خاك بوده و علاوه بر وزن مخصوص كم، فاقد هر گونه بو، ميكروارگانيسم‌هاي پاتوژن، باكتري‌هاي غير هوازي، قارچها و علف‌هاي هرز مي‌باشد. ورمي‌كمپوست علاوه بر قابليت جذب آب با حجم بالا، شرايط مناسب جهت دانه‌بندي و قدرت نگهداري مواد غذايي مورد نياز گياهان را فراهم مي‌نمايد. ورمي‌كمپوست حاوي عناصر غذايي بسيار غني به‌ويژه ازت بوده كه به‌تدريج آن‌ها را در اختيار گياه قرار مي‌دهد (اين نكته از نظر حاصل‌خيزي خاك بسيار پراهميت است.) اين كود در مقايسه با ساير كودهاي آلي داراي ميزان عناصر اصلي غذايي بالاتري است. ورمي‌كمپوست علاوه بر عناصر ماكرو مانند ازت، فسفر و پتاسيم كه در فعاليت‌هاي حياتي گياه نقش اساسي دارند حاوي عناصر ميكرو مانند آهن، مس، روي و منگنز نيز مي‌باشد. علاوه بر اين با داشتن موادي مانند ويتامين B12 و اكسين عوامل محرك رشد گياه را فراهم مي‌آورند.
معمولآ نسبت كربن به ازت (C/N) ورمي كمپوست20-15بوده و طول دانه‌هاي خشك آن بين 1-5mm متغير است. هوموس آن نيز 20% وزن خشك مي‌باشد.
كرم‌هاي زباله‌خوار با تغذيه زايدات آلي آن‌ها را تجزيه و دگرگون مي‌نمايند. فرآيند هضم اين كرم‌ها به تغيير سريع‌تر مواد آلي منتهي شده و كمپوست تثبيت مي‌شود. نتيجة اين عمل دستيابي به ورمي‌كمپوست با كيفيت بالا است كه با بالاترين استانداردهاي جهاني برابري مي‌كند.
موارد استفاده ورمي‌كمپوست:
ورمي كمپوست قابل استفاده در كليه محصولات زراعي، باغي و گلخانه‌اي مي باشد.
عناصر موجود در ورمي كمپوست:
ازت، فسفر، پتاسيم، كلسيم، آهن، روي، مس، منگنز
اين در حالي است كه هر يك از انواع كودهاي شيميايي موجود تنها حاوي يك يا چند عنصر خاص مي‌باشند.
از مزایای این کود می توان به موارد ذیل اشاره نمود
– سبک و فاقد هرگونه بو
– عاری از علفهای هرز
– حاوی میکروارگانیسمهای هوازی مفید مانند ازتوباکتریها
– بالا بودن میزان عناصر اصلی غذایی در مقایسه با سایر کودهای آلی
– دارا بودن عناصر میکرو مانند آهن ، روی ، مس و منگنز
– دارا بودن مواد محرکه رشد گیاهی نظیر ویتامینها به ویژه ویتامین ب 12
– قابلیت بالای نگهداری آب و مواد غذایی
– فرآوری آسان و سریع تر از بیوکمپوست
– عاری از باکتریهای غیر هوازی ، قارچها و میکروارگانیسم های پاتوژن
– اصلاح کننده خصوصیات فیزیکوشیمیایی و بیولوژیکی خاک
– وجود عناصر ازت، فسفر ، پتاسیم ، کلسیم ، آهن ، روی ، مس و منگنر
– استفاده از ورمی کمپوست در تهیه چای کمپوست
